Trị liệu nghệ thuật là gì? | Safe and Sound
Vẽ tranh để “chữa lành” là một trong những hoạt động được các bạn trẻ yêu thích. Chuyên gia tâm lý cho biết, đây được xem là một liệu pháp trị liệu nghệ thuật (Art Therapy) giúp thư giãn, cân bằng cảm xúc và được áp dụng cho những người đang mắc các rối loạn tâm lý như trầm cảm, rối loạn căng thẳng sau sang chấn.
Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Khái niệm trị liệu nghệ thuật
Trị liệu nghệ thuật là phương pháp mà chuyên gia tâm lý tích hợp các liệu pháp trị liệu tâm lý cùng với quá trình sáng tạo để có thể cải thiện và nâng cao sức khỏe tinh thần. Với phương pháp này, những người gặp khó khăn trong việc bộc lộ và thể hiện cảm xúc bằng lời nói sẽ dễ dàng bày tỏ những suy nghĩ của mình thông qua các hình thức nghệ thuật khác nhau mà không cần dùng đến ngôn từ.
Ảnh 1: Trị liệu nghệ thuật - Liệu pháp thay lời nói để bộc lộ cảm xúc
Khi được áp dụng liệu pháp này, người bệnh sẽ được sử dụng phấn, cọ, bút để thể hiện một bức vẽ, thiết kế một món quà, một tấm thiệp hoặc viết những nét chữ thư pháp, cắt dán giấy,… Theo chuyên gia tâm lý, đây là cách tốt nhất để bạn có thể thoải mái thể hiện những cảm xúc, suy nghĩ và những điều ẩn sâu trong tâm trí của mình mà không cần phải diễn đạt quá nhiều quá lời nói.
Bạn có thể chia sẻ cảm xúc của mình qua bất kỳ hình thức nào mà bản thân mong muốn, tất cả mọi đối tượng, không phân biệt độ tuổi hay giới tính đều có thể áp dụng hình thức trị liệu nghệ thuật. Đối với loại hình trị liệu này thì bạn chỉ cần chú tâm đến quá trình sáng tạo và thành phẩm cuối cùng mà mình đã tạo ra. Chuyên gia tâm lý nhấn mạnh, khi áp dụng tốt và kiên trì trong một thời gian nhất định, bạn có thể hiểu và đồng cảm sâu sắc hơn đối với chính bản thân mình.
2. Những đối tượng cần áp dụng trị liệu nghệ thuật
Theo chuyên gia tâm lý, trị liệu nghệ thuật được thực hiện vô cùng đơn giản, chỉ cần có các dụng cụ để sáng tạo hoặc đơn giản nhất chỉ cần màu và giấy. Không có bất cứ một khuôn khổ hay yêu cầu khó khăn nào, tất cả đều do chính bản thân bạn làm chủ. Bởi thế, chuyên gia tâm lý cho rằng, bất cứ ai cũng có thể tham gia trị liệu nghệ thuật, từ trẻ em, người già, thanh thiếu niên hay thậm chí là cả những người có khiếm khuyết về thể chất hay tinh thần.
Ảnh 2: Bất kỳ ai trong chúng ta đều có thể áp dụng trị liệu nghệ thuật
Trị liệu nghệ thuật được khuyến khích thực hiện trên các đối tượng:
- Hầu hết các trường hợp mắc phải những rối loạn tâm lý như rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn cảm xúc, rối loạn hành vi,…đều có thể được chuyên gia tâm lý cân nhắc áp dụng liệu pháp trị liệu này.
- Những trẻ em mắc phải các khuyết tật học tập có thể gặp nhiều khó khăn trong việc đọc, viết, tính toán,…Việc chuyên gia tâm lý áp dụng trị liệu nghệ thuật cho những trường hợp này sẽ giúp bệnh nhân dễ dàng hơn trong việc bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của bản thân mà không còn sử dụng đến ngôn từ.
- Liệu pháp nghệ thuật có thể giúp bệnh người mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ cải thiện tốt các cảm xúc, hành vi tiêu cực và dần nâng cao khả năng giao tiếp.
- Theo chuyên gia tâm lý, khi tập trung vào việc sáng tạo những nội dung nghệ thuật sẽ giúp cho não bộ được thư giãn, giảm bớt sự căng thẳng và lo lắng. Đồng thời, lâu dần sẽ giúp phục hồi tốt ý thức về bản sắc riêng của bản thân thân, cải thiện trí nhớ hiệu quả.
Ảnh 3: Mỗi người có thể thoải mái thể hiện những điều ẩn sâu trong tâm trí của mình
- Nghệ thuật giúp con người thỏa sức sáng tạo, thoải mái thể hiện nét riêng của mình và giúp cho người bệnh dần cải thiện cảm xúc, thay đổi suy nghĩ theo hướng tích cực, lạc quan.
- Những ai cảm thấy khó khăn trong việc bày tỏ cảm xúc bằng lời nói.
- Người đã phải trải qua những thay đổi, biến cố lớn trong cuộc đời.
- Các nạn nhân của bạo lực, xâm hại tình dục.
- Người đang gặp phải các khó khăn trong những mối quan hệ, chẳng hạn như cha mẹ – con cái, bạn bè cùng trang lứa,...
- Những người có mong muốn phát triển đời sống tinh thần hoặc muốn khám phá sâu hơn về bản thân.
Chuyên gia tâm lý khuyến cáo, trẻ con có những lo lắng, áp lực của trẻ con; người lớn phải gồng gánh những mệt mỏi từ hàng loạt vấn đề, không ai là không có nỗi khổ. Bởi vậy, bất cứ ai cũng có nên tham gia vào các hoạt động trị liệu nghệ thuật nếu có thể. Đừng đợi đến khi sức khỏe tinh thần thực sự có vấn đề mới quan tâm thì đã quá muộn.
